Нұсқама: қырыққабат

Адамдар, Әлияның кеңестерін оқыдыңыздар ма?! Аспаздықты ше?!

Мына жазбаны жыл басында бастаған едім 🙂 «Ешкім оқымайды, ешкімге қажеті жоқ» деп «жылы жаба» салып едім. Бүгін, жариялағым кеп кетті 🙂

Екі айға жетті десем артық айтпаспын.

Желтоқсанның басында қырыққабатты тұзды суға салып қойғанмын. Мамам өзі аяқтайды ма деген дәмем бар болған, негізі…

Қолымда 3 қырықжапырақ… Қолымның күші жоқ па, қырыққабаттың нығыздылығы ма(тас-шеге әйтеуір), мықшыңдап әрқайсысын әзер 7-ге бөлдім. 10 литрлік шелек қой деймін, соған бірінен соң бірін тыққыштап 7*3=21 бөлікті сиғыза алмадым… Қалғандары келесі күнгі борщ болды… Үйде бір табақ бар, неше литр сиятынын білмеймін, шамамен 3-4 болар, соны жылы суға толтырып, 1 үлкен кесемен үйіп тұз қосып, араластырып, ерітіп манағы(с)(біз жақтың сөзі емес) шелектегі қырыққабатқа құйылды – артылмауы керек, жалпы. Бедрені өзім көтерсем – минимум, қисайып қалушы едім 🙂 Нұкебалаға рахмет, қылтимаға(қателеспесем, балконның аудармасы осылай) шығарып берді. Сол тұрғаннан молынан тұрды ол шелек – шамамен,  27-30 күн. Рецепт бойынша, 20-21 күн. Күннің суықтығына да байланысты болар, тұз жақсы сіңбепті де қырыққабат шала жұмсарыпты, жаңа жыл қарсаңында(шынымды айтсам, 30 желтоқсанда) приправалармен «өңдеп» банкаға тығындап/нығыздап/пресстеліп тоңазытқышқа жіберілді.

Приправасы жаздыгүні жасалынып қойылған: мясорубкадан өткен қызыл/жасыл бұрыш, ащы бұрыш(өз қарауыңызға қарай), сәбіз, сарымсақ.

Жазған соң бәрін жазу керек қой?!

«Өңдеу процессі» – шелекке сиған әрбір бөлікті суынан сығып(киім сыққандай сығып тастамау керек, жалпы) әрбір қабатына приправаны жағып, біртін-біртін банкаға саласыз 🙂 вакуум болуы шарт емес, әрине, десе де ауаның аз болғаны дұрыс 🙂 Ах да, ұмытып барады екенмін, қолыңызға қолғап киген жөн болар 🙂 ну, егер ду-ду еткен қызғылт алақандарды жақсы көрсеңіз кимей-ақ  қоюға да болады 🙂

Момент! Егер, жұмыстан/сабақтан келгенде үйде жейтін дым болмаса: банкадан қырыққабатты алып, киім сыққандай сығып: 1) жолақтап турап, сұйық май қосып салат жасаса болады; 2) нанға майонез жағып, қырыққабаттың бір жапырағын қойып, бутерброд жасауға да болады 🙂

Ас дәмді болсын!

 

Нұсқама: кеспе көже

Асханаға қатысы бар блогтардың(аспаздық, дастархан, дәмді) авторларынан кешірім сұрай отырып мына жазбаны бастамақпын.

Әжем қалада. Демалыс күндері үйде менен басқа «үлкен» қалмады. Тамақты, анда-санда болмаса, тіпті пісірмейтінім бар(шыны керек, ерекше қызығушылығым да жоқ). Үйде әжем болған соң асүйден шықпауға тура келді. Сенбі күні әйтіп-бүйтіп борщ пісірдім. Жексенбіде-кеспе көже… Қыздар, мен нан(қамыр) жаю білмейді екенмін… «Қаланың қызы боп кеткенсің» деп әжем бырқылдап, келесідей нұсқама (инструкция) жасады. Кеспе көженің етін, пиязын, сәбізін қайнатып қойдым да нан илеуге/жаюға кірістім. (ОХ! оңай емес екен…)

1) Қамыр: менің төрт алақанымдай болатын ұн+тұзды су (жылы суға езілген бір кішкене қасық тұз)+жұмыртқа=қамыр. 5 минөтке жабамыз, сосын ашып, иінін қандырып илейміз. «Қамыр жылтыр болуы керек» дейді әжем. Жұмсарып, жаюға жеңіл болуы үшін тағы 5-10 минөтке жауып қоямыз.

Нюанстары: 1) жұмыртқа болмай қалған жағдайда, тұзын ащылау қылып илеуге болады екен, бірақ(!) сорпаның тұзы да «жақсы» болса көже ащы болып кетуі мүмкін, тұзбен ОЙНАМАңыз! 2) тырнағыңыз ұзын болып, тазалауға ерініп жүрсеҢІЗ – нан ИЛЕңіз! 3) КӨЖЕңізден шаш іздеп ОТЫРҒЫңыз келсе, орамал ТАҚПАҢыз! 4) Қолдардың бұлшық еттеріне әсері ЗОР екенін айта кету керек, ауырып жүрмесін 🙂

2) Жайма: жер-үстелге оңай жайылады екен – бүкіл денемен салмақ түсіріп. Қаланың биік-үстелі ыңғайсыз деп, орындыққа тұрып жайдым. И так… Қамырды алып, жұдырықпен жаймалаймыз – табанандай болғанда оқтауды алып, ұнын сеуіп, жая бастаймыз…

Нюанстары: 1) ұн сепкенде, қолмен ұнды жаймалаудың қажеті жоқ, «тері сұрлегендей» деп сөгеді дейді әжем. 2) қолды түйтің-түйтің еткізбей, көсіп-көсіп жаю керек. 3) салмақты біріңғай салуға тырысЫҢЫЗ. 4) Бір жерді жұқартамын деп жабыстырып алуыҢЫЗ мүмкін, абай болыҢЫЗ! 5) Жайманың шет жағы селдіреп кетпес үшін ортасын көбірек жаймалаҢЫЗ. 6) Жайманы толығымен оқтауға орағаннан соң 90 градусқа бұрып жайманы жазасЫЗ да қайта жая бастайСЫЗ.

3) Кеспе: жаймаңЫз жұқа да доңгелек болса кеспе турауға дайын. Жайма тым үлкен боп кетсе ортасынан бөліп, әр бөлікті жалпақтап орап, жіңішкелеп турайСЫЗ.

Нюанстары: 1) пышақ өткір болғаны жақсы: қамырдың обалына қалмайСЫЗ(токо ақырын! СІЗдің обалыңызға қалып жүрмейін). 2) әрбір кеспенің жіңішкелігі бірдей болса сүйкімдірек көрінеді ма, эстетика тұрғысынан ба, жалпы тәбетті ашатын сияқты. 3) Чуть болғанда есімнен шығып кетеді екен: жарты жайманы орағанда арасына КӨБІРЕК ұн себу керек, сонда жабыспайды 🙂 4) Оңақай болсаҢЫЗ: оң қолға пышақ, сол қолмен оралған жайманы ұстап тұрып, сол қол саусақтарымен кеспенің жалпақтығын белгілей отырып оң қолмен кесеСІЗ (солақай болсаҢЫЗ – керісінше).

4) Көже: кесілген жайманы/кеспені қолмен ажыратаСЫЗ. Ұнынан айырып, қаққандай болып қайнап тұрған сорпаға салаСЫЗ.

Нюанстары: 1) қоймалжың көже ішкіңІЗ келсе, ұнымен қоса салаСЫЗ, сорпа мөлдір болу үшін – ұнсыз болғаны қажет. 2) 5-10 минөт қайнатылады ғой деймін 🙂 Табақтарға құйып-құйып лөстіреСІЗ 🙂 Қамыр жаямын деп, картобын қосуды ұмытып кетіппін, әкем болмады «бірдеңе жетіспей тұр ғой деймін» деп кекетіп 🙂 ЭХ! Түскі асқа дайындағанмын, кешке де, бүгін таңертең де іштік 🙂

ОқығаныңЫЗға мың да бір алғыс! Ас болсын!

 

Аздап математикадан

Бір стақан алкогольді сусын 1000-2000 ми жасушанын құртады. Жоғалған ақыл жасушалары қалпына келтірілмейді. Математикадан сауаты бар адам көзімен бұл жайға қарап көрейік: мида 3 миллиардтай жасуша. 10 пайызы ғана жұмыс істейді. Сонда, артық 2,7 миллиард жасуша. 1 стақан=1000 жасуша. Сонда, адам 2,700,000 станқанды еш зақымсыз ішуіне болады. Араққа аударсақ, 2,5 стақан=1 бөтелке, сонда 2,700,000/2,5=1,080.000. Не дид, алқаштың максималды жасы 55 жыл болса, 15 жастан іше бастады десек, онда 40 жыл тәжірибелі. күндерге аударамыз: 40*365=14000 күн. Дозаны күндерге бөлеміз: 1080000/14000=күнделікті 77 бөтелке арақ.

Қорытынды: жасушаның жетіспеушілігінен өлу үшін таңертең 10 бөтелке, түсте 40 бөтелке және кешке 30 бөтелке арақтан ішіп отыру керек. Дәледеу керегі де осы еді 🙂

 

Тамақ

Қомақты тақырыпта жазайын деп едім, өте көп материал оқу керек болды 🙂 Жоқ, оқыдым ғой… Просто… Барлығын жинап, бір «тауарлы» күйге келтіру үшін біршама уақыт керек екен…

Алдын ала: басқа блогта келесідей жазудың аналогын көрсең хабардар етуді өтінемін… Және бұл аударма екенін ескертемін *

ТАМАҚ

Әдетте, тамақты арнайы дүкендерден сатып алады. Тамақ сұйық, қатты және онша емес болады. Жағылатындықтан онша емес тамақты сатып алу қиын. Сосын, қымбат та тамақ болады.

Дұрыс тамақ таңдағаныңызға күмәнді болсаңыз татып көруді ұсыныңыз. Егер рұқсат етсе, онда ол дұрыс тамақ. Егер бермесе немесе сізге біртүрлі қараса, онда 1-тамақ ашуға болмайтын қорапта немесе пакетте, 2-бұл дұрыс емес тамақ.

Сізге қонақ кеп қалуы мүмкін, сондықтан көп тамақты сразу сатып алмаңыз («Сырт тамақ» рецебін қараңыз).

«Тамақ сатыңызшы!» деп ешқашан айтпаңыз, саусақпен көрсете салсаңыз болады.

Түрлі тамақ түрліше саналады: литр, килограмм, дана, бөтелке және банка. Сондықтан, сізден «ҚАНША?» деп сұраса, жауап қайтармай белгісіздеу қып ауада саусақпен жүргізіңіз не болмаса ұсынғанға келісе салыңыз, себебі ыңғайсыз жағдайға тап болып қалуыңыз әбден мүмкін.

Үйге тамақты әкеле сала тоңазытқышқа салыңыз, іздегенде таппай қалуыңыз мүмкін.

«Әйелдерше» дайындау кезінде дұрыс емес тамақ жөнделуі немесе жойылуы ғажап емес.

Рецептер

Жай тамақ: Тоңазытқышта жатқан тамақ-жай тамақ. Иіскеп көріңіз. Егер дәмді сияқты болса, татып көріңіз. Егер шынымен дәмді болса, жеп көріңіз. Керісінше болса, мүмкін, тамақ дұрыс емес, қоя салыңыз.

Бөлшек тамақ: Тоңазытқыштан табылған тамақты қолмен, пышақпен(ойбай!ақырын!) немесе үй құралдарымен бөлшектеп көріңіз. Жеуге жарамды бөлшегінен басқа тамақты орнына қоя салыңыз.

Жылытылған тамақ: Алдын ала табылған тамақты тоңазытқыштан алыңыз. Жарты сағат ішінде інілеріңізден қора отырып пешке тамақты қойыңыз. «Ыстық тамақ дәмдірек екен» деген жаңалық ашуыңыз мүмкін.

Жылытылған қысқы тамақ: Парабойға/батарейге алдын ала табылған тамақ бөлігін (көп болсаңыз бүкіл тамақты) қойыңыз. 10-20 минөттен соң жеуге болады. Барлық тамақтар үшін бұл рецепт жарамайды.

Гарнирлі тамақ: Табаққа әртүрлі тамақ бөліктерін қойыңыз. Бірінен соң бірін жеуге тырысыңыз. «Жылытылған тамақ» немесе «Ысытылған тамақ» рецепттерімен үйлестіруге болады.

Соусты тамақ: Сұйық тамақты қатты тамақ үстіне құйыңыз.

«Әйелдерше» тамақ: Қонаққа әйел шақырыңыз. Киімін алыңыз. «Сүйкімдім, қарның аш емес пе? Тоңазытқышта бірдеңе болған» дегенді айтыңыз. Тамақты қонағыңыздың өңдеуінен кейін сіз тамақтың дақ жартысына қақыңыз бар.

«Құрбыларша» тамағы: Қонаққа досыңызды шақырыңыз. Шақырып тұрып, сөз соңында «айтпақшы, шайға бірдеңе-сірдеңе ала салшы!» дегенді қоса салыңыз.

Сырт тамақ: Әйел адамға қонаққа барыңыз. Сол жақта сізге тамақ береді. Тамақты асай отырып «Дәмді бопты!» дегенде айтып отырған дұрыс.

Толықтырулар-кеңестер 🙂 (ұмытып кетіппін 🙂 )

Тамақты жолда, көлікте, көрмеде, сауықханада, лифтте, жалпы тамақтың иісі шықпайтын жерден іздеп керегі жоқ. Ол жерлерден табылған тамақ, әдетте, дұрыс емес не біреудікі.

Егер тамақ сізден қашса, тимеңіз-сіздің тамағыңыз емес 🙂

Егер дұрыс тамақ дәмсіз болса, тоңазытқышқа салып қойыңыз, бәлкім сіз аш емес шығарсыз 🙂

*-түзету 14.10.2008