Мамырда болған жағдайды естіген адам бас салып аяай бастайды, түрлі-түрлі ақылдар айтылады. Соның бірі – мумие! Айтуларынша, барлық аурудан емдейді, сынықты жапсырады, жараны жазады, т. т. Алтай өңіріндегілер жақсы біледі-мыс. НЕДЕН жасалатынын ит біле ме?!
Мысалы, келесідей ақпарат:
– Наварра патшасының дәрігері – Гий де ля Фонтенге александриялық саудагер мумиеның 40 түрін көрсетіпті, барлығы делік өлі құлдардың денесінен жасалған екен;
– 1656 жылы ғалым Блаунт мумие бальзамдалған адамдардың өлігінен жасалады деп болжаған;
– Индиядағы мумиеның аналогы – шаладжи. Оны Буруни ұсталынбайтын балықтың саз-құманға салып шайқаған майы дейді. Басқа да нұсқаулар бар: тау-текелер некелік периодында бір шұңқырға кіші дәретке барады екен, жиналған зәр күнге қарайып, қоюланып смолаға ұқсас болады екен. Кейбіреулер: шаладжа – таудың түбінен шығатын сұйықтық деседі. Үнді емшілері ең қарасын және иісі сиыр зәріне ұқсайтынын алады екен.
– араның у қоспасы бар қазбалы бал; жабайы бал-араның бөлінділері; күміс полевканың тас болған экскрементері деген де болжам бар;
– Папенконың айтуынша: жарақаттанған ағаш бұтақтарынан аққан сұйықтық таужыныстарының жыралары арқылы өтіп жаңбыр суымен шайылады. Сонда су буланады да, смола қалып қояды;
– Мырзакаримов вулкан әрекеттерімен байланыстырады;
– Норошин К. Т. : битум мен тау балауызының(воск) бір түрі, парафинді көміртектің жазықтықтық(поверхность) өзгеруінің нәтижесі.
Осыларды оқығаннан кейін «стоит-не стоит» деп ойланып отырмын. Дәріханаларда төрт жүз теңгедей тұрады. Алып ішу қиындық тудырмайды… Алайда…