Балғырған

Үш түрлі мектепте оқыдым: ауылдың қарапайым болғанда қарапайым мектебі, қаланың жай мектебі, қаланың ерекше мектебі.

Үш мектептің түлектері үш түрлі…

Соңынан бастайын, ерекшелерге арналған мектептің түлектері бір-бірімен тіпті араласпайды екен. Біздің ғана сынып ұйымшыл емес деп ойласам, қалған 5 сыныптың түлектері де сол екен. Себебі, оқу кезінде бәсекелестік қатты болды. Нашар оқысаң, әрі нашар киінсең – сенен «төмен» адам жоқ еді, ондайлар бұндай мектепте көпке дейін жүрмейтін, ары кетсе 2 ай. Нашар оқысаң да, жақсы киініп, асханадан тамақ жеп, машинамен келіп, машинамен қайтсаң – О, сен онда почти құдайсың. Жақсы оқысаң, нашар киінсең де – сені құрметтейді, плинтустан жоғары екеніңді көрсетіп қояды. Жақсы оқысаң, жақсы киінсең, т.т. – сен «почти» емес, құдайдың өзісің, мұғалімдер де, оқушылар да сені жақсы көреді. Әрине, мінез деген өз алдына. Мінез болса, топтар арасында «секіріп» жүре бересің.

Жай, орта мектеп оқушылары. Оқитын, бір бірімен жарысатын жағдай жоқ. Қыдыру мен уақыт өткізуден бастары ауырып… Әрине, бұндай мектептерде сабақ 9-ы сыныптан кейін сабақ емес, бір бірін түгендеу болады. Сыныптағылар 2-ге бөлінеді: үздіктер, солардан көшіретін үштіктер. Қыдырғанда (ішкенде деп оқыңыз) үздіктер үштіктерге дос емес. Десе де, олардың адами қасиеттерді ерекшелерге арналған мектептен жоғары деп ойлаймын.

Бұл менің ойым.

22 наурызда жай мектептің (9-ы сыныптан кейін көрмегенмін, әрі 3-ақ жыл оқыдым олармен) түлектерімен кездесу болды. 2 сағат күттіргені болсама, былай мықты кездесу болды. Ұйымдастырушының біліктігі ма екен 🙂

Таңғы алтыда мектепке бардық. Мектептің иісі естеріңізде ме? Еш өзгермеген ғой. Көңіл толқыды ма, жүрек елжіреді ма, білмедім, бірақ ән айттық, шаршап өліп тұрсақ та (өліп мас болды деп ойламаңыз). Жастар жиналған жерде караокесіз ән айтқанды бірінші көруім. ҚАТТЫ болғанда ҚАТТЫ ұнады.

Келесі кездесу – 25 мамыр.

Алматыда үлкен деген базарлардың бірі – Алтын Орда. Бір апаның аяғын, нақтырақ айтсам, аяғындағы целлофан дорбаны суретке тартпақ болдым. Түсірдім да 🙂 Бірақ соңғы түсірген суретте «бұрмалау/искажение» бопты 🙂 Сәулелер әйтүіп-бүйтіп «күшті жұмыстарын» қалтырыпты 🙂

Жетісудың жеті өзені де өз арналарынан шығып бара жатқан сияқты. 13 наурызда болған оқиғадан кейін, тіпті қорқынышты.

Көкиірімнің арнасы көтеріліпті, ар жағында Лепсі өзені, Жалаңашкөл, бер жағында Қаратал, Сарканд өзендері… Ауыл тұрғындары буынып-түйініп отыр деген хабар жетті ауылдан. Мектептегі сабақтар 30 минуттан екен. «Үйлерінен алыс кетпеңдер» деп бәріне ескертіпті.

8 наурыз қарсаңында қар жауғанын білемін, күн кұрт жылып кетсе, қар лезде еріп су тасқыны болу ықтималдылығы артады емес пе… Ақырындап еріп, жерге сіңіп кетсе жақсы болар еді.

Қызыл ағашта қайтыс болған адамдардың жанұяларына сабырлық тілеймін. Қаза болғандар саны 200-ден асты деген сыбыс жетті бізге 😦

Мысалы, «Он күнде n бетті m теңгеге аудару» деген мүмкіндік сияқты, ия?! Ешкімнің ала жібін аттамайсың, өз миыңмен, еңбектеніп ақша табасың дегендей. Бос уақытың болса, неге көрмеске? Сөйтіп жүріп, аферисттерге тап болдым (қалай тап болдым, ол ұзақ әңгіме) ба деп күдіктеніп отырмын.

Біріншіден, аударманы даладан келген аудармашыларға берді/берген. Тексерілмеген, бірін білсе бірін білмейді. Білім деңгейі, квалификациясы, тәжірибесі, мүмкіндіктері мен қабілеті, т.т.

Екіншіден, барлық аударма бір тематикада. Аудармашылар әуесқой болғандықтан, барлығы әртүрлі баламаларды қолданған. Бәрін біргелкі қылу үшін, тағы қосымша уақыт керек, солай ғой… Аударып қойғаныңды қайта өзгертесің,  мәтін мың құбылады. Ал, о бастан бір тізім болмаған, талаптар дегендей.

Үшіншіден, уақыт тапшылығы. Тез-тез аударғанда қандай сапа болады екен? Орысшаны қазақшалап, өтірік-өтірік аударса не қалад 😦

Төртіншіден, договор. Ол туралы басында бір сөз болмаған. Енді келіп, «қол қой» дейді. «Егер аудармашы кесірінен фирмаға/компанияға сөз келсе, материалдық шығындарға «кіріп кетсе», барлық шығынды аудармашы өз мойнына алады» делінген пункт бар. Ондайды білгенде, мен – кәсіби аудармашы болмай, алар ма едім ондай жауапкершілікті?! Аударып болғанда, кері қайтар жол жоқ болғанда айтқандары да күдікті 😦 Тіпті күдікті емес айланың бір түрі шығар, қулық десем бе…

Бесіншіден, тексерушілер мен тексеру әдісі. Түсіндіре алмаймын, бірақ біртүрлі :))) бұл салада болмағандықтан ба, бәрі бір қызық…

Бағана, РЕНтв-дан көрсетіп жатыр бағдарлама «литературные рабы» деген атпен. Тура менің жағдайым сияқты екен: сжатые сроки, большие деньги и горе переводчики/писатели.

Жағдайым менің осындай.